ĐƠN GIẢN CHỈ LÀ NGƯỜI NGỒI BÊN — CẢM ƠN BÀI THƠ CỦA LÊ VĨNH TÀI

 

ĐƠN GIẢN CHỈ LÀ NGƯỜI NGỒI BÊN 

— thơ Lê Vĩnh Tài

chẳng phải gương mặt

chỉ hoa trên tóc

dịu dàng thơm

đôi khi chúng ta vang trong mơ

những câu thơ

đôi khi chúng ta nghe trong mơ

lời thân yêu của người bên cạnh

em biết không đêm nay

chúng ta thắp cây nến màu đỏ

những câu thơ thật buồn

bốc khói

ngồi bên

đôi khi tiếng vang cây đàn 

đột nhiên tắt

đôi khi muốn nghe một tiếng thì thầm

những vì sao thình lình sa xuống

lặng câm

cây nến còn bốc khói 

đơn giản chỉ là người ngồi bên

đợi gió

cài lại chiếc cúc áo lãng quên

CẢM NHẬN

— của Phapxa Chan

Gần đây, có người nói với tôi rằng, có khi nào cứ cái đà này rồi con người sẽ không còn biết bên nhau là gì nữa? Người ta sẽ không còn có thể đưa nhau đi trốn trong một con ngõ nhỏ để uống cà phê và ăn nem chua rán. Những cái nắm tay, những cái chạm má, những vòng ôm lẽ nào sẽ trôi vào những hoài niệm của thuở xa xưa nào. Khi tất cả chỉ còn là những dòng tin nhắn, những lần gặp gỡ qua màn hình; khi mọi người phải bảo vệ mình trong những bức tường bởi người gặp người có thể là điều nguy hiểm; vậy lúc đó, “bên nhau” còn có nghĩa là gì?

Tôi có niềm tin rằng bên nhau có nghĩa là tồn tại, và tồn tại có nghĩa là bên nhau. Con người vẫn luôn và sẽ luôn bên nhau theo cách này hay cách khác đến chừng nào cuộc tồn sinh này còn tiếp diễn. Và cuộc tồn sinh khắc nghiệt này, theo cách nào đó, đang dạy cho chúng ta cách bên nhau sâu sắc hơn, đúng đắn hơn. 

Có thể…

chẳng phải gương mặt

chỉ hoa trên tóc

dịu dàng thơm

Mùi hoa trên tóc. Dịu dàng. Đó là hương thơm khi gương mặt không còn/không thể/không cần được nhìn thấy. Đó là hương thơm nhận được qua linh cảm/cách cảm/thần giao, khi mọi gương mặt được tháo ra, buông xuống.

Để…

đôi khi chúng ta vang trong mơ

những câu thơ

đôi khi chúng ta nghe trong mơ

lời thân yêu của người bên cạnh

Mơ. Thơ. Phải chăng là không gian và chất liệu để chúng ta kiến tạo nên thực tại của riêng mình? Và thực tại riêng tư đó không có ngằn mé; vì thế, sự bên nhau cũng chẳng thể bị cách ngăn bởi không gian và điều kiện. Ai đó ngồi một mình và bắt đầu độc thoại. Cuộc độc thoại này hòa nhịp cùng cuộc độc thoại khác, và chúng ta nghe thấy một cuộc chuyện rì rầm của những kẻ cô đơn cùng nhau.

em biết không đêm nay, nhà thơ lên tiếng,

chúng ta thắp cây nến màu đỏ

những câu thơ thật buồn

bốc khói

ngồi bên

Đó là một cây nến nguyện cầu, tôi nghĩ thế. Nguyện cầu để chia sẻ nỗi tang thương. Mỏng manh, tan nhanh, và khó thấy như chút khói trên đỉnh ngọn lửa nến chập chờn: lời cầu nguyện. Cho đến khi ngọn lửa vụt tắt, hy vọng lụi tàn, sức lực cạn kiệt, chỉ còn lời nguyện cầu là làn khói âm thầm lưu chuyển trong bóng đêm không ai còn có thể nhìn thấy. Nhưng nó tồn tại. Tồn tại miên viễn. Du hành khắp châu thiên. Để dịu dàng đến ngồi bên ai đó. Sẻ chia. An ủi.

đôi khi tiếng vang cây đàn 

đột nhiên tắt

đôi khi muốn nghe một tiếng thì thầm

những vì sao thình lình sa xuống

lặng câm

cây nến còn bốc khói 

Ngay cả khi tiếng vang của cây đàn cũng đột nhiên bị chặn đứng, những thiên thạch thình lình giáng xuống khiến ta chẳng kịp nghe một tiếng thì thầm. Đột ngột. Tất cả chỉ còn lại nỗi lặng câm. Ngay lúc đó, làn khói nguyện cầu kia vẫn khôn nguôi tồn tại. Cây nến còn bốc khói. Dai dẳng. Như nhiên.

Đó có phải là toàn bộ ý nghĩa của tồn tại/bên nhau? Có phải nhà thơ, bằng một làn khói nến, đã mở lối cho chúng ta bước qua một thực tại khác, nơi mọi âm thanh bặt dứt, chẳng còn tia sáng nào lóe lên, không một gương mặt nào được nhìn thấy; nhưng ở đó, con người không thể không bên nhau? Một thực tại không thể dung chứa một ý niệm tách rời?

Ừm…

đơn giản chỉ là người ngồi bên

đợi gió

cài lại chiếc cúc áo lãng quên

Thú thực, tôi từng thấy ba câu thơ cuối này thật khó giải mã. Nhưng viết đến đây, tôi lại thấy nó rõ ràng hơn bao giờ hết. Tất nhiên, theo cảm nhận của riêng tôi thôi. Nó là một sự nhắc nhở khẽ khàng chăng? Không, nó còn khẽ khàng hơn thế. Nó là một hành động tự nguyện. Một hành động chăm sóc tự nguyện với tất cả yêu thương để cài lại một chiếc cúc áo cho người thương. Nhưng “chiếc cúc áo lãng quên” là gì nhỉ? Đây, hẳn rồi, là một cử chỉ nhắc nhở khẽ khàng. Chúng ta đã quên mất rằng chúng ta không thể không bên nhau. Chúng ta đã vô tình quên mất điều đó như một chiếc cúc áo bị ta vô ý làm sút ra và ngực ta bị lạnh, trái tim ta bị lạnh, lòng ta hoang lạnh. Chúng ta không thể rời nhau, nhưng chúng ta lại tìm cách rời nhau để cố gắng tìm nhau. Cứ thế, thực tại bị xé ra thành những tà áo hững hờ phanh hở, tuột nhau. Chúng ta lạnh. Một cơn gió khiến chúng ta biết rằng mình đang lạnh. 

Và đơn giản chỉ là người ngồi bên, đợi gió, cài lại chiếc cúc áo lãng quên. Để chúng ta nhớ rằng chúng ta không thể không bên nhau. Để những chiếc cúc áo được cài lại. Để chiếc áo trở thành làn da. Để làn da không còn cách ngăn với xương thịt. Và con người không còn quên mất mình chẳng thể tách rời nhau.

Cảm ơn Lê Vĩnh Tài, một người đơn giản ngồi bên để nguyện cầu và hành động tự nguyện thương yêu.

U-14 Wavy Red, tác phẩm của Yelitza Diaz